Haur pobrezia eta garapena hizpide, “Bizi gaituen etorkizuna” solasaldian Bilbon

Gasteiz, 2023ko urriak 10.- Astelehen honetan, urriak 9, Bilboko Bidebarrieta Liburutegiak haur pobreziari eta garapenari buruzko “Bizi gaituen etorkizuna” solasaldia hartu du, Jose Antonio Alonso garapenaren ekonomian adituaren azken argitalpena, El Futuro que habita entre nosotros, ardatz nagusitzat hartuta. Harekin batera, Paul Ortega eLankidetza- Garapenerako Lankidetzaren Euskal Agentziako zuzendariak, Jose Maria Vera UNICEF Espainiako zuzendari exekutiboak, Pilar Kaltzada Save The Children Espainiako presidenteak eta Monika Hernando Bilboko Udaleko Berdintasuna, Bizikidetza, Lankidetza eta Immigrazio zuzendariak herrialde pobretuetako eta garatuenetako gizarteetan haurrei eragiten dien pobrezia mota berezi horri buruz duten ikuspegia partekatu dute.

Garazi Barriuso kazetariak gidatu duen topaketan, gonbidatutako hizlariek fenomeno horri buruzko beren ikuspegiak eskaini dituzte, eta horri aurre egitearen garrantzia azpimarratu dute, haurren ongizatea erdigunean jarriko duten garapen-politiken bidez, eta eskubide osoko subjektu gisa duten agentzia-gaitasunaren bidez.

Paul Ortega eLankidetza- Garapenerako Lankidetzaren Euskal Agentziako zuzendariak, bere aldetik, eskertu egin nahi izan du topaketak haur-pobreziari buruz sakontzeko eman duen aukera, eta honako hau nabarmendu du: “pobreziari garapenaren ikuspegitik heltzeak analisi esparrua ikuspegi ekonomikotik haratago zabaltzea ahalbidetzen du, bai eta pobreziak Euskadiko belaunaldi gazteenen bizitzan eta maila globalean eragiten dituen modu anitzak ezagutzea ere”.

Jose Antonio Alonsok, garapenaren ekonomian adituak, haurren pobreziaren berezitasunaren atzean dauden arrazoiak azaldu ditu, eta bere azken argitalpenean jasotzen dituen azterketa-ildo nagusien artean, honako hau nabarmendu nahi izan du: “Haur-pobrezia bereziki larria da, gabeziak pertsonen garapen fisiko, kognitibo eta emozionaleko une erabakigarri batean gertatzen direlako, eta horregatik, haren ondorioak atzeraezinak dira.” Era berean, gogorarazi du: “Pobrezia mota horrek moralki oztopatzen du gizartea, gazteei eman beharko litzaiekeen tutoretzako eta babeseko oinarrizko erantzukizuna ez betetzea salatzen duelako”.

Jose Maria Vera UNICEF Espainiako zuzendari exekutiboak bat egin du Jose Antonio Alonsoren ikuspuntuarekin, eta adierazi du: “Haurtzaroak pobrezian duela erronka larrienetako bat estatu mailan, non hiru haurretatik bat pobrezia-arriskuan bizi den eta 10etik bat gabezia material larriko egoeran. Haurren pobreziari amaiera ematea hautu politikoa da. Ahaleginak areagotu egin behar dira haur guztiek funtsezko zerbitzuak – hezkuntza, osasun-arreta eta gizarte-babesa barne – eskura dituztela bermatzeko, eta, aldi berean, muturreko pobreziaren arrazoi sakonei heltzeko. Haurren ongizatea zaintzea, haurrentzat eskubidea izateaz gain, gure gizartean, orainean eta etorkizunean inbertitzea da.”

Pilar Kaltzadak, Save The Children Espainiako presidenteak, bere aldetik, azpimarratu du: “Desberdintasunen eta pobreziaren zirkulu maltzurra hautsi nahi badugu, haurren pobrezia eragiten duten oinarrizko arrazoiei begiratu behar diegu. Bere bizitzako lehen urteak gabezietan igarotzen duten umeak bizitza osorako zigorra jasotzen ari dira, eta hori ez da bidezkoa. Ongizatea bilatzen duten politika publikoak, dela hemen, dela munduan, haurren begirada txertatu behar dute.”

Haur pobrezia eta garapena
Hainbat arrazoirengatik, haurren pobrezia pobrezia-modu bereziki kaltegarria da eta adingabeak dira gizarte-gaitz horren protagonista nagusiak. Haur eta nerabeak munduko biztanleriaren % 30 izan arren, pobrezia-egoeran bizi direnen erdia baino gehiago dira. Munduko pobrezia absolutuaren tasa biztanleriaren % 8ra hurbiltzen da, baina kuota hori bikoiztu egiten da haurrei dagokienez.

Intentsitateaz haratago, haurren pobrezia bereziki larria da, gabeziek pertsonen bizitzako une erabakigarri bati eragiten diolako; hau da, bizitza osoan behar izango dituzten gaitasun fisikoak, kognitiboak eta emozionalak garatzen dituzten momentuari eragiten diolako. Beraz, ondorioen atzeraezintasuna da haurren pobrezia eta helduek pairatzen duten pobrezia bereizten dituen ezaugarri nagusia.

Gainera, aurpegi asko ditu, eta gabezia eta sufrimendu mota askoren bidez agertzen da. Bizi-baldintza duinak lortzeko diru-sarrerarik ez izatea adierazten du, baita egoera horri lotuta eman daitezkeen beste gabezia ez-monetario batzuk ere; besteak beste, etxeko bizi-baldintzetan, adingabeen elikadura-jarraibideetan, jolasteko eta hezteko aukeretan edo osasun-baldintzetan agertu daitezkeen askotariko gabeziak. Kasu askotan, pobrezia absolutua baino garrantzitsuagoa da gabezia erlatibo horiek pairatzeak dakarren sufrimendua; hain zuzen ere, desberdintasun- edo bazterketa-egoera kronifikatuetatik eratorritako umiliazio- eta bidegabekeria-sentimendua.

Europako herrialdeen artean, Espainiak ditu haurren pobrezia tasa altuenetarikoak, eta arazoari arreta gutxi eskaintzen dio. Lan-merkatuaren ahulezia, haurren etxebizitzen kalteberatasuna eta, batez ere, gizarte-babeserako sarearen ageriko eskasiaren ondorioa da haurren pobrezia-tasa ahul hori.

Euskadin, pobreziako edo gizarte bazterketarako arrisku tasa % 24,3koa da, Espainiako Estatistika Institutuaren 2022ko Bizi baldintzei buruzko inkesta datuen arabera.

Horregatik guztiagatik, premiazkoa da haurren ongizatean inbertitzea, egungo eta etorkizuneko gizarte-kohesioaren berme gisa.